Koploperproject
Doel
Het Koploperproject richt zich op een duurzame versterking van de regionale economie, door vooruitstrevende mkb-ondernemers en andere organisaties de kennis, de tools en het netwerk te bieden om beter in te spelen op ontwikkeling naar een klimaatneutrale, circulaire en inclusieve economie. Toekomstbestendig ondernemen dus!
Duurzame oplossingen zijn er al in overvloed. We moeten ze alleen wel herkennen en ook daadwerkelijk gaan toepassen. Gewoon DOEN dus! Daar is een verandering van mindset voor nodig. Als er voldoende Koplopers zijn met een duurzame mindset, dan wordt duurzaam ondernemen de norm en volgt het peloton vanzelf.
Het Koploperproject richt zich dan ook op bedrijven die al Koploper zijn of dat graag willen worden. Het project biedt veel inspiratie, maar helpt de deelnemers vooral om duurzaam ondernemen op een authentieke en structurele manier op te pakken.
Hoe gaat dat in z'n werk?
In een Koploperproject gaan bedrijven en organisaties samen aan de slag in groepen van 8 tot maximaal 15 deelnemers. Ze krijgen deskundige begeleiding en leren ook veel van elkaar.
Het project kent een systematische opbouw. Na de startbijeenkomst, waarin de deelnemers elkaar leren kennen, beginnen we met inzicht in de huidige situatie: wat gaat er al goed en wat kan er beter? De nulmeting. De deelnemers worden doorgelicht op duurzaamheid met de DuOn-Scan en de Milieubarometer. Nieuwe kansen en verbetermogelijkheden worden in kaart gebracht.
Vervolgens kijken we vooruit (visie): waar willen we staan over enkele jaren en wat zijn onze ambities? Deze vertalen we vervolgens in een praktisch actieplan (de DuOn-agenda). Zo ontstaat een permanente verbetercyclus (plan-do-check-act) waarmee de deelnemers systematisch steeds verder verduurzamen: klimaatneutraal, circulair, inclusief en meer ...
In de laatste stap besteden we aandacht aan een effectieve MVO-communicatie: wat is je verhaal naar je stakeholders toe?
De deelnemers komen een paar keer per jaar bij elkaar, delen kennis en ervaringen en leren zo veel van elkaar: delen is vermenigvuldigen! Een Koploperproject duurt ongeveer een jaar en wordt afgesloten met een groot Koplopersymposium. Daar presenteren de Koplopers hun resultaten en ze inspireren andere bedrijven. De deelnemer die de MVO-huiswerkopdracht het beste heeft gemaakt, wint de Koploperprijs.
Deelnemers aan de eerste groep van het Koploperproject in Assen tijdens het afsluitende Koplopersymposium in schouwburg De Nieuwe Kolk, op 14 juni 2018. De Koploperprijs werd door wethouder Gea Smith uitgereikt aan UMCG Ambulancezorg. Het symposium stond in het teken van duurzame mobiliteit. De keynote werd verzorgd door Auke Hoekstra van de TU Eindhoven. Op het podium een onderstel van de Tesla Model S. Lees hier het verslag van dit symposium.
Wat levert het op?
Het Koploperproject levert voor de deelnemers veel voordeel op:
-
een degelijke nulmeting: wat doen we al goed en wat kan er beter?
-
inzicht in betekenis van MVO voor de organisatie, milieuprestaties, CO2-footprint
-
een andere, frisse kijk op de organisatie
-
praktische tips voor verduurzaming van de bedrijfsvoering
-
nieuwe ideeën voor innovatie van product- en dienstverlening
-
een praktisch actieplan voor duurzaam ondernemen
-
bewustere keuzes bij inkoop, investeringen
-
kostenbesparingen op onder meer energie, afval en mobiliteit
-
betere communicatie over MVO
-
meer betrokkenheid van de medewerkers
-
positieve publiciteit en daardoor vaak ook nieuwe klanten
-
uitbreiding van het netwerk en samenwerking met andere bedrijven
-
besparing van tijd en geld door deskundige begeleiding en praktische tools
Groeiend netwerk van duurzame ondernemers
De aanpak blijkt erg succesvol. Zowel de deelnemende bedrijven, als partners zoals gemeenten, provincies en onderwijsinstellingen zijn enthousiast. Sinds de start van het eerste Koploperproject in 2010, deden al zo'n 350 bedrijven en andere organisaties mee in zo'n 40 Koploperprojecten. Zij hebben samen vele concrete stappen gezet op weg naar toekomstbestendig ondernemen. In Friesland, Groningen en Drenthe zijn de meeste projecten uitgevoerd, maar ook in andere provincies starten we steeds nieuwe projecten met lokale partners. Zo groeit het netwerk van ondernemers met een duurzame mindset snel en draagt het project bij aan een gezonde en duurzame regionale economie.
Klik op het kaartje voor een overzicht (kaart en lijst) van alle bedrijven en organisaties die aan een van onze Koploperprojecten meededen
Doelgroepen
Het Koploperproject is in de eerste plaats gericht op MKB-bedrijven in een bepaalde gemeente of regio. De deelnemers komen meestal uit verschillende sectoren, met het oog op een open kennisuitwisseling (geen concurrentie) en het stimuleren van onderlinge zakelijke relaties. Naast MKB-bedrijven doen ook regelmatig andere organisaties mee, zoals gemeenten, scholen, zorginstellingen en woningcorporaties.
Koploperprojecten kunnen ook prima op bedrijventerreinen worden uitgevoerd, bijvoorbeeld als opmaat naar een vervolgproject omtrent de verduurzaming van het terrein zelf. Dit kan dan bij voorbeeld in samenwerking met een parkmanagement organisatie worden opgezet.
Ook een meer sectorale aanpak is mogelijk. Zo hebben we recent een tweetal Koploperprojecten over duurzame voedselketens en duurzame dorpshuizen uitgevoerd.
Samenwerking
Het Koploperproject is een mooi voorbeeld van een multistakeholderaanpak. Door samenwerking kan je echt verschil maken. In de verschillende provincies werkt DZyzzion steeds samen met lokale partners: provincies, gemeenten, bedrijvenorganisaties, onderwijsinstellingen, banken, milieufederaties, adviesbureaus, communicatiebureaus, freelancers en diverse initiatieven op het gebied van duurzaamheid.
Volle zaal bij het Koplopersymposium in Zuidhorn in november 2016
Onderwijs
Een duurzame toekomst begint bij goed en toekomstgericht onderwijs. Daarom betrekken we ook scholen, van mbo tot universiteit. Studenten kunnen bijvoorbeeld meelopen met de doorlichting van de bedrijven, zodat ze zelf kunnen zien wat duurzaam ondernemen in de praktijk betekent. Ook worden studenten betrokken bij de organisatie van symposia of het doen van onderzoek. Zie bijvoorbeeld het whitepaper dat studenten van het NHL in Leeuwarden hebben geschreven over de evaluatie van een Koplopersymposium in 2014. Waar mogelijk proberen we studenten te koppelen aan bedrijven voor stages. Ook geven we regelmatig gastcolleges over duurzaam ondernemen en deelonderwerpen.
Impact
Een externe evaluatie in 2015 van het Koploperproject in opdracht van de provincie Friesland concludeerde dat het project een grote bijdrage levert aan de duurzaamheidsdoelen van de provincie en een redelijke bijdrage aan de economische doelen. Het is een effectief instrument om het MKB te ondersteunen. Op vele fronten blijken de deelnemers concrete duurzame stappen te hebben gezet. Download hier een samenvatting van het evaluatierapport. Sindsdien hebben we al weer veel meer ervaring en wordt ook de impact steeds groter.
De impact van het Koploperproject reikt veel verder dan de individuele deelnemers. Zij gaan naar aanleiding van hun deelname ook in gesprek met hun medewerkers, die daarmee in veel gevallen ook weer gaan nadenken over duurzaamheid in hun thuissituatie. Datzelfde geldt voor hun toeleveranciers en zakenpartners van de deelnemers, die ook worden bevraagd over hun MVO-prestaties. Zo werkt het project door in de hele keten. Ook ontstaan regelmatig zakenrelaties of samenwerkingen tussen Koplopers, omdat er onderling veel vertrouwen is omtrent de intenties op duurzaamheidsgebied.
Van enkele eerdere Koploperprojecten zijn leuke publicaties verschenen. Deze zijn gratis te downloaden op onze publicatiepagina.
Lees hier het artikel in Kijk Op Het Noorden met interviews met de Koplopers in Zuidhorn die in november 2016 hun Koploperproject afsloten.
Naar aanleiding van hun deelname aan het Koploperproject formuleren de deelnemers vaak ambitieuze doelen. Zie hieronder voorbeelden van de Koplopergroep die in 2017 meedeed.
Tweets van en voor Koplopers
Quotes van deelnemers
"Een mooi project, precies op het goede moment voor Inducon BV. Mede hierdoor komen wij erachter hoeveel mogelijkheden er al zijn om de gehele bedrijfsvoering te verduurzamen en te optimaliseren. Een must voor iedere organisatie!"
Trea de Vries
Inducon BV
"In onze Koplopergroep zijn we allemaal klant van elkaar geworden. De bijeenkomsten zijn hartstikke leuk, je leert van elkaars hobbels en uitdagingen en dat schept een band. MVO heeft bezit van ons bedrijf genomen. Ik ben er van overtuigd dat er zonder Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen geen toekomst is voor je bedrijf".
Michiel van der Stel
Van Ginkel Groep, Hoogezand
"Het Koploperproject heeft ons echt bewust gemaakt van ons energieverbruik, onze CO2-uitstoot en meer. Ik moet zeggen: er is echt een wereld voor me opengegaan! Er zijn zoveel grote en kleine initiatieven op dit gebied! Ook in onze sector, de uitvaartbranche. We zijn nu bezig met het ontwikkelen van iets heel bijzonders, namelijk een groene uitvaart. Een duurzame uitvaart organiseren begint met slimme keuzes maken. Hoe zorg je voor zo min mogelijk milieubelasting, zonder dat je kosten (veel) stijgen? Een goed voorbeeld hiervan is de catering. Laat die door een lokale partij verzorgen. Dat scheelt dan heel wat vervoerskilometers en dus brandstofverbruik en uitstoot van CO2. Ook qua vervoer valt er genoeg te kiezen, ook bij ons. Zo bieden we de rouwfiets aan en hebben we een Tesla die mee kan rijden in de stoet. Ook nog iets om over na te denken: wat voor kist wil je gebruiken? De ene houtsoort is de andere niet en hierin kunnen we je adviseren. Dat geldt ook voor de bekleding: gebruik je organisch of synthetisch materiaal? Op dit moment is een partij bezig om een volledig biologisch afbreekbare kist te ontwikkelen met behulp van hennepvezel en schimmels. Ontzettend bijzonder, dus ik ben heel erg benieuwd naar hoe dit zich ontwikkelt."
Martine van Vuure
Van Vuure Uitvaartverzorging, Hilversum
“Ik vond het een leuke ervaring en heb kunnen zien en leren hoe andere bedrijven met MVO omgaan. MVO staat vanaf nu bij ons op elke agenda, wij houden bij investeringen en beslissingen rekenschap met MVO”
René Kuipers
Kumoweld
"Dankzij het Koploperproject kreeg de MVO-gedachte een enorme boost binnen ons bedrijf.
Inmiddels is MVO al niet meer weg te denken en zetten we maandelijks nieuwe stappen."
André Buwalda
“Voor mij was het heel verrassend, het begin van een andere manier van denken. Ik ging er vrij blanco in, dacht dat we al heel goed bezig waren. Maar bij de nulmeting bleek dat er voor ons bijvoorbeeld op het terrein van vervoer en afval nog een wereld te winnen was. We werken nu in het vervoer een stuk efficiënter en zijn een stuk kritischer naar onze leveranciers. Ingrediënten die eerst in zakken van twee kilo kwamen, komen nu in bags van honderd kilo. Dat scheelt enorm veel afval. Het project heeft mij heel enthousiast gemaakt. Het heeft geleid tot een ambitieuze doelstelling: CO2-neutraal zijn in 2020. Het gaat allang niet meer om alleen energie besparen, maar meer over de toekomst van je bedrijf. We maken producten met natuurlijke ingrediënten zonder kunstmatige toevoegingen. Ik vind dat ons product in lijn moet zijn met ons bedrijf en omgeving. Onze medewerkers ondersteunen het beleid en we laten aan onze klanten zien dat het geen loze kreet is, maar dat we er echt inhoud aan geven. Er zijn opdrachtgevers die dat waarderen, maar er zijn steeds meer opdrachtgevers die het eisen. En geloof mij, het winstpotentieel is veel groter dan besparingen.”
Romke de Jong
"Het resultaat van het Koploperproject is heel concreet. Zo installeerden wij in ons bedrijf energiemeters en stimuleerden we leveranciers met prikkelende vragen over hun MVO- beleid"
Frans Andeweg
Oldenburger Fritom
"Het Koploperproject gaf ons goede handvatten om MVO-beleid in het bedrijfsjaarplan te integreren. Die bewustwording begon met ‘waar ben je nu weer mee bezig’, maar resulteerde in een flow aan spontane ideeën vanuit onze hele organisatie.’’
Luit Huisman
VIB Netwerken
"Dankzij inzichten en aanbevelingen uit het Koploperproject heb ik nieuwe onderwerpen onder de aandacht van onze jonge medewerkers kunnen brengen. Bewustwording triggeren bij de jeugd levert veel op en is heel erg leuk"
Margriet Nieuwenhuis
Gasterij Natuurlijk Smeerling
"Een prominente rol, dat heeft MVO dankzij het Koploperproject gekregen in onze organisatie. Werden voorheen andere keuzes gemaakt, nu zijn People, Planet & Profit vanzelfsprekend binnen Verno Materieelverhuur. Groene stroom, klimaatneutrale diesel en hybride materieel zijn nu enkele van onze speerpunten"
Karin Mast
"Wij zagen het Koploperproject als een kans om ons MVO-beleid verder te verdiepen en ons meer te profileren als duurzaam bedrijf. Onze MVO-prestaties zijn in kaart gebracht via de DuOn-Scan, die grotendeels op ISO 26000 is gebaseerd. Dat was heel handig, want ik heb zelf geen tijd om de hele richtlijn zelf door te nemen. Doordat ISO 26000 breder, analytischer en meer beleidsmatig is, was het een mooie aanvulling op Green Key, dat meer gericht is op het afvinken van praktische maatregelen.
Door de ‘kapstok ‘van ISO 26000 hebben wij meer grip gekregen op wat MVO precies voor onze organisatie betekent. De DuOn-Scan visualiseert de resultaten in overzichtelijke grafieken. Dat is erg handig. Ook geeft deze allerlei praktische aanbevelingen. Echt maatwerk. Dat maakt het prachtig. Dan kan je het goed aan de mensen uitleggen.
Wij zijn met de uitkomsten aan de slag gegaan om ons MVO-beleid te formuleren en onze acties beter te documenteren. Zo kunnen wij ook beter communiceren naar onze medewerkers toe, onze leveranciers en onze gasten. Vroeger deden we wel van alles, maar we communiceerden te weinig. Dat doen we nu veel meer. Onder andere via onze website en nieuwsbrieven voor medewerkers en gasten. We bieden nu ook een groen vergaderarrangement aan.
Het heeft ons ook financieel veel opgeleverd. We hebben in korte tijd zo’n 9% energie kunnen besparen. Daarnaast heeft de aandacht rond het Koploperproject ons direct al €27.000 aan extra omzet opgeleverd.
Wij zijn er nog meer van overtuigd geraakt dat we op de goede weg zijn. We willen blijven voorop lopen op het gebied van duurzaamheid en ons hiermee verder onderscheiden. Hiervoor reserveren we structureel een aandeel in het investeringsbudget. Ook willen verdere kostenbesparingen realiseren. Ons streven is te komen tot een energieneutrale organisatie die ook op andere terreinen zeer duurzaam is en waarbij dit ook herkenbaar is voor de gasten."
Tjitte de Wolff
Hotel Tjaarda Oranjewoud
“Het Koploperproject werkt, omdat we echt van elkaar leren. Diverse keren per jaar hebben we een bijeenkomst en dan delen we onderling onze bevindingen. Dan realiseer je je dat je een bepaald traject al hebt doorlopen, of dat er inderdaad nog iets meer gedaan kan worden. En je stimuleert elkaar ook. Ik zou andere bedrijven zeer aanraden om ook aan te sluiten bij dit project. Je hoeft niet per se heel groot te denken; besparingen en positieve aanpassingen komen vaak met kleine stapjes al tot stand. Je moet er natuurlijk tijd in steken, maar dat is het zeker waard.” Lees hier het uitgebreide interview met Lize Bakker in Ondenemend Leeuwarden.
Lize Bakker
“Fritech is door het Koploperproject ontzettend enthousiast geworden en ik zal als MVO coördinator zorgen voor de verdere uitrol van acties op het gebied van duurzaam ondernemen”
Naiyara van der Veen
“Het Koploperproject is een van de weinige projecten die echt aanslaat bij bedrijven. Het is hartstikke leuk om aan mee te werken”
Jan Gropstra
"Voor de provincie Fryslân is het Koploperproject een prachtige manier om het MKB te betrekken in onze inspanningen om een duurzamere regionale economie te stimuleren. De deelnemers zijn erg enthousiast, net als de betrokken gemeenten. We zijn nu van plan om deze ervaring op te schalen naar andere beleidsterreinen"
Tjitske Jeltema
Video's
Deze animatie laat het doel en de opzet van het Koploperproject zien (het is alweer een paar jaar oud, dus de genoemde cijfers zijn ruimschoots achterhaald).
Bekijk hier een korte video over een van de eerste Koploperprojecten met ervaringen van deelnemers
Bekijk hier een video waarin de deelnemers aan het eerste Koploperproject in de gemeente Ooststellingwerf over hun ervaringen spreken.
Bekijk hier een video over de tweede groep Koplopers in Ooststellingwerf
Ook de derde groep Koplopers in Ooststellingwerf liet weer een leuk filmpje maken over hun ervaringen met het Koploperproject
De bijeenkomsten worden vaak op locatie van de deelnemers gehouden. Het is altijd leuk om bij andere bedrijven in de keuken te kijken. Soms is het zelfs ronduit spectaculair!
In de voorbereiding naar het koplopersymposium Westerkwartier 2018 is door de Gebiedscoöperatie een prachtig filmpje gemaakt van de deelnemende koplopers.
Bekijk hier de verhalen van Koplopers Animo en UMCG Ambulancezorg dat gemaakt is in het kader van de MVO-Conferentie in Assen op 14 juni 2018. Inclusief informatie over de MVO-gids van onze partner MVO-Alliantie Noord-Nederland.
Ook in Hilversum voerde DZyzzion een Koploperproject uit, in samenwerking met Good2Connect. In dit filmpje vertelt deelnemer Pascale van Hellemond over haar ervaringen. Een tweede groep Koplopers is alweer van start.
Tijdens het Koplopersymposium in Assen op 28 november 2019 is een uitzending opgenomen van RTV-Drenthe, waarin presentator Andries Ophof in gesprek ging met de winnaars van de Koploperprijzen van de tweede en derde groep Koplopers in Assen, samen met gastspreker prof. Jan Jonker.