In de statige Borg Nienoord in Leek werd op 22 maart het Koplopersymposium Westerkwartier gehouden. 10 deelnemers aan het Koploperproject toekomstbestendig ondernemen Westerkwartier in Groningen presenteerden hun uitkomsten en plannen voor de toekomst aan een publiek van zo'n 150 ondernemers, bestuurders, studenten, docenten en andere geïnteresseerden.
10 nieuwe Koplopers
Gedurende het project, dat op 19 juli vorig jaar van start ging in het gemeentehuis van Leek, werden de deelnemende bedrijven uitgebreid doorgelicht op duurzaamheid. Ze kregen een integraal duurzaamheidsprofiel op basis van ISO 26000 met concrete aanbevelingen voor verbeteringen. Met de Milieubarometer werden de milieuprestaties, zoals de CO2-emissies, kwantitatief in kaart gebracht. Vervolgens ontwikkelden ze een praktisch actieplan, waarmee ze duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen stevig in de organisatie verankeren. Aan het eind van het project kreeg iedere deelnemer een communicatieopdracht mee, om de MVO-boodschap goed over te brengen aan hun klanten en andere stakeholders.
Pitches
Op het symposium onder de energieke leiding van dagvoorzitter Myra Eekens, gaven de Koplopers allemaal een korte pitch:
De gemeente Leek stapte aanvankelijk zelfstandig in, maar besloot uiteindelijk als nieuwe fusiegemeente Westerkwartier (met Zuidhorn, Grootegast en Marum) een duurzaamheidsplan op te stellen. De ambities zijn hoog. Zo gaat de gemeente onder meer via een inkoopcollectief 100% lokaal opgewekte duurzame energie inkopen. Daarnaast worden heel veel zonnepanelen geïnstalleerd, wordt het wagenpark verduurzaamd door de aanschaf van elektrische auto's en groengas auto's en gaan de medewerkers meer fietsen. Ook is een plan opgesteld voor maatschappelijk verantwoord inkopen en wordt het papierverbruik sterk verminderd. Het jaarplan Duurzaamheid Westerkwartier werd op een ludieke manier toegelicht door de wethouders Hans Morssink (Leek), Henk Bakker (Zuidhorn) en Mark de Haan (Grootegast). Ze hadden daartoe elk een voorwerp meegenomen dat voor hen een symbool is voor duurzaamheid (zie foto).
Wiebe Oldenburger Autoschade is een gecertificeerd duurzaam reparatiebedrijf en zorgt voor een milieuvriendelijke werkomgeving, zoals vloeistofdichte vloeren en wasplaatsen, veilige spuitcabines en werkkleding. Schade wordt waar mogelijk gerepareerd met gerecyclede onderdelen. Afval wordt zoveel mogelijk gescheiden en gerecycled en er worden milieuvriendelijke autolakken toegepast. Wiebe biedt ook werk-leerplaatsen voor leerlingen van de Noorderpoort Vakopleiding.
Ook de Gebiedscoöperatie Westerkwartier heeft hoge duurzaamheidsambities. directeur Hans Bergsma wil dat zijn organisatie een voorbeeldfunctie heeft op dit gebied. Hij licht toe: "We streven ernaar om volledig transparant te werken. Alle aankomende projecten moeten passen binnen ons MVO beleid. Met de bouw van de Innovatieboerderij gaan we ook onze werklocatie volledig duurzaam maken, door deze zo energiezuinig en circulair mogelijk te verbouwen".
Rien Stuut en Bernie Barteling van Loonbedrijf Stuut leggen de focus op het brandstofverbruik van hun machines, aangezien dit voor Stuut veruit de grootste milieubelasting vormt. Ze gaan nu actief duurzamere brandstoffen aanbieden aan hun klanten, zoals Ssynfuel+ en Eco2Fuel, ook wel 'blauwe diesel' genoemd. Daarmee kan de CO2-uitstoot fors worden gereduceerd. Ze hopen dat de klanten hier ook voor open staan. Het bedrijf is ook actief om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een fijne werkplek te geven.
Wim Buss van Buss Ontwerp & Inrichting heeft weer een andere focus: het zorgen voor een gezonde werkomgeving, onder meer via het leveren van 'zit-sta bureaus'. Ook dat is duurzaamheid. Daarnaast is een recent gebouwde nieuwe showroom geheel verwarmd door middel van infraroodpanelen. "Heerlijk die warmte", vertelt Wim. Het plan is om binnenkort het hele pand op deze manier te verwarmen, in combinatie met zonnepanelen. Ook zet Wim sterk in op circulaire producten en werkt daarom met vooruitstrevende leveranciers als Desso en Interface. Kortgeleden is in het bedrijfspand een meubelfabriekje geopend, waarin uitsluitend kasten, tafels, stoelen e.d. gemaakt worden van restafval. Tenslotte worden ook de bedrijfsauto's zo snel mogelijk elektrisch.
Trendwachter Adjiedj Bakas
Daarna was het de beurt aan 'trendwatcher des vaderlands' Adjiedj Bakas om het publiek te vermaken met zijn kijk op de toekomst en de nodige humor. In rap tempo passeerde allerlei onderwerpen de revue, van aardbevingsbestendig bouwen in Japan en kunstbaarmoeders tot keukenrobots en gezichtsherkenning. Tegelijkertijd voorspelde hij het einde van de webwinkels, zoals we die kennen, plus een 'ontdigitalisering' van de samenleving. De boodschap van Bakas: "Veel mensen houden niet van verandering, maar maak je borst maar nat, want in de komende 50 jaar gaat er meer veranderen dan in de afgelopen 5000 jaar".
Belevingsplein
Tijdens de pauze konden de bezoekers op het 'Belevingsplein van de toekomst' kennismaken met leveranciers van duurzame producten, zoals aardwarmtekorven, Piezo-tegels, infraroodverwarming, ledverlichting en high-speed Pedelecs. Buss was aanwezig met een 'werkplek van de toekomst'.
Nog meer enthousiaste pitches
Na de pauze was de tweede groep Koplopers aan de beurt:
Eddy Delies van Vredewold Wonen Welzijn en Zorg heeft een uitgebreid milieu-actieplan opgesteld voor de 7 hoofdlocaties. Ook Vredewold heeft hoge ambities. Op korte termijn zal een groot deel van het energieverbruik zelf worden opgewekt met zonnepanelen. In combinatie met de inkoop van echte groene stroom en diverse besparingsmaatregelen, wil Vredewold ook zo snel als mogelijk klimaatneutraal gaan opereren. Via het Koploperproject is student Thijs van der Laan van de Hanzehogeschool nu aan de slag om een integraal MVO-plan op te stellen op basis van de resultaten uit het project.
Woningcorporatie Wold & Waard is nog zo'n ambitieuze Koploper. Volgens Jan Leistra zit MVO tot in de haarvaten van de organisatie. Dit wordt ook opgenomen in het ondernemingsplan. Per terrein zijn concrete doelstellingen benoemd: het sociaal domein, de woningvoorraad en de eigen organisatie. Door het Koploperproject zijn de ambities nog scherper geworden. De woningvoorraad wordt zo snel mogelijk energieneutraal (NOM - Nul Op de Meter) gemaakt. Hiervoor zijn concrete tussendoelen geformuleerd. Door het inzetten van een energiecoach worden bewoners ook bewuster gemaakt van energiebesparing. Het eigen kantoor wordt in 2021 energieneutraal. Dienstkilometers worden binnenkort alleen nog afgelegd met elektrische auto's of fietsen. In de komende tijd wordt geëxperimenteerd met circulair bouwen en onderhouden. Vitale en duurzame inzetbare medewerkers is een volgend doel, net als het faciliteren van thuiswerken, waardoor minder woon-werkverkeer nodig is, evenals kantoorruimte.
Kindercentrum De Jonge Wereld is meer dan kinderopvang. "Sport, bewegen, gezonde voeding, kunst & cultuur en natuurbeleving vinden wij belangrijk voor het stimuleren van een optimale ontwikkeling bij de kinderen", zegt Margreeth Kolkena. Ook De Jonge Wereld heeft ambitieuze toekomstplannen. In 2018 moet bijvoorbeeld 50% van het elektriciteitsverbruik zelf worden opgewekt. In 2019 wil men het Milieubarometercertificaat behalen en in 2020 gaat De Jonge Wereld 'van het gas af' en zal de inkoop volledig duurzaam en lokaal gebeuren. Verder is het de bedoeling om elektrische busjes en bakfietsen in te zetten en wordt duurzaamheid geïntegreerd in het lesprogramma.
Clondalkin Flexible Packaging in Grootegast is een groot internationaal opererend bedrijf dat verpakkingsmateriaal produceert. Duurzaamheid staat volgens Theo van de Streek hoog in het vaandel bij Clondalkin. Door slim inkopen en de inzet van slimme camera- en meetsystemen, wordt de hoeveelheid productieafval zoveel mogelijk beperkt. Van de totale afvalstroom wordt 36% volledig hergebruikt, 11% gerecycled en 41% gebruikt voor verbranding met energieterugwinning. Clondalkin zet ook stevig in op duurzame innovaties en levert bijvoorbeeld ook biologisch afbreekbaar verpakkingsmateriaal, dat wordt bedrukt met speciale inkten, die het afbraakproces niet vertragen en niet schadelijk zijn voor het milieu. Het bedrijf is ook actief lid van Sedex, een internationale organisatie die zich richt op het verduurzamen van toeleveringsketens. Om woon-werkverkeer te beperken, wordt fietsgebruik en carpoolen door de medewerkers wordt gestimuleerd.
Als laatste was Jenze Kingma van Hotel Restaurant Aduard aan de beurt. 'Liefde voor mensen', dat staat in het mission statement van Hotel Aduard. En dat straalt ook af van het enthousiaste verhaal van Jenze, die ook de catering voor het symposium verzorgde. Die liefde blijkt niet alleen de wijze waarop de klanten in de watten worden gelegd met gastvrijheid en heerlijk eten en slapen, maar ook uit de aandacht voor duurzaamheid in vele aspecten. Het geserveerde vlees komt van grasgevoerd vee van de eigen boerderij. Niet alleen voorkomt dit veel transport, maar het zorgt ook voor meer dierenwelzijn en betere kwaliteit. Natuurlijk staan er ook genoeg vegetarische gerechten op het menu. De kruiden komen uit de eigen kruidentuin. Verder wordt hoofdzakelijk gebruik gemaakt van streekproducten. Er is veel aandacht voor voedselverspilling en energiebesparing. Een groot deel van de kamers van het hotel wordt verwarmd met luchtwarmtepompen, zodat er geen aardgas voor nodig is. Op korte termijn zullen ook nog zonnepanelen worden geïnstalleerd. Ook op sociaal gebied is Jenze erg actief. Zo behoren mensen met een verstandelijke beperking en vluchtelingen tot het team. Jenze: "Wij zijn van mening dat je altijd van het positieve van de mens moet uitgaan, ongeacht de herkomst of beperking van deze persoon".
Publieksprijs
Na deze enthousiaste pitches van de Koplopers reikten studenten de publieksprijs uit aan de bezoeker met de meest originele antwoorden op een aantal publieksvragen. De prijs: een compleet verzorgd diner voor twee bij Hotel Restaurant Aduard!
Uitreiking van de Koploperprijs
Tenslotte brak het spannende moment aan: de uitreiking van de Koploperprijs Westerkwartier 2018. Deze prijs is voor de meest overtuigende inzending op de communicatieopdracht die aan het einde van het project is uitgereikt aan de deelnemers. Een deskundige jury, bestaande uit Heleentje Swart (coördinator duurzaamheid en beleidsadviseur van het Nordwin College), Kor Datema (Van Ginkel Groep / Anders Verwarmen en eerdere Koploper in Midden-Groningen) en Jaap de Vries (DZyzzion) beoordeelde alle inzendingen.
De prijzen werden uitgereikt door wethouder Karin Dekker van de gemeente Leek, die het juryrapport voorlas. Het was een lastige beoordeling volgens de jury, omdat scores erg dicht bij elkaar lagen. Toch kan er maar een de beste zijn en dat was Wold & Waard, die de eerste prijs won: een Groninger Kroon appelboom (lees hier verder op de website van Wold & Waard). De tweede prijs ging naar Kindercentrum De Jonge Wereld en de derde prijs naar Hotel Restaurant Aduard. Zij ontvingen een pakket met streekproducten van eerdere Koploper Oudebosch Fruit.
Alle deelnemers aan het project ontvingen het Koplopercertificaat.
Napret
Na afloop spraken de ongeveer 150 bezoekers nog lang na, onder het genot van heerlijke hapjes en drankjes verzorgd door Hotel Restaurant Aduard.
Meer informatie
Het idee achter het Koploperproject is dat ondernemers elkaar het beste kunnen enthousiasmeren voor duurzaam ondernemen. Als er voldoende Koplopers zijn, volgt het peloton vanzelf. Dat zien we in de praktijk ook gebeuren. De Koplopers gaan niet alleen binnen hun eigen bedrijf aan de slag, maar nemen ook hun product- en dienstenketen onder de loep. Daarmee maken ze ook hun ketenpartners bewuster. Daarnaast bespreken ze duurzaamheid met hun medewerkers, die daardoor ook vaak thuis met duurzame maatregelen aan de slag gaan. Daarmee is de spin-off veel groter dan alleen de deelnemende bedrijven zelf. Ook zien we vaak dat Koplopers onderling zaken gaan doen of gaan samenwerken bij het ontwikkelen van innovaties. Door deelname aan het project ontstaat toch een soort vertrouwensband.
Het Koploperproject is een initiatief van Jaap de Vries van DZyzzion en wordt in de provincie Groningen uitgevoerd samen met Circulair Actief, ReinAdvies en ondersteund door diverse gemeenten, de provincie Groningen, Rabobank en diverse andere partijen. Ook buiten Groningen lopen diverse Koploperprojecten. Sinds 2010 zijn er al 33 Koploperprojecten uitgevoerd, waaraan zo'n 350 bedrijven en organisaties meededen.
Ook geïnteresseerd in deelname aan een Koploperproject? Bezoek dan de website van het Koploperproject Groningen. Buiten de provincie Groningen: DZyzzion.
Fotogalerij